W ubiegłym roku firma Spitfire Audio zaczęła stopniowo wycofywać ze sprzedaży biblioteki brzmieniowe z serii British Modular Library, wprowadzając na ich miejsce nowe pozycje bazujące na tych samych próbkach. W efekcie seria składająca się wcześniej z niemal dwudziestu pozycji została skondensowana do trzech potężnych bibliotek obejmujących najważniejsze grupy instrumentów wchodzących w skład orkiestry symfonicznej: smyczki, instrumenty dęte blaszane i instrumenty dęte drewniane. Pakiet Spitfire Symphony Orchestra zawiera w sobie nie tylko wszystkie wspomniane produkty, ale też zupełnie nowe narzędzia mające ułatwić pracę producentom muzycznym.
Opisywany tu zestaw składa się z czterech bibliotek brzmieniowych. Trzy z nich, Symphonic Strings, Symphonic Brass i Symphonic Woodwinds, były już dostępne do nabycia oddzielnie od kilku miesięcy. Czwarta, nosząca nazwę Masse, powstała specjalnie z myślą o Spitfire Symphony Orchestra. Wszystkie razem tworzą naprawdę ogromną kolekcję wirtualnych instrumentów, mogącą śmiało pretendować do miana jednego z najbardziej rozbudowanych produktów w swojej kategorii. Dzięki uprzejmości firmy Spitfire Audio przez kilka ostatnich tygodni mogłem dokładnie zapoznać się z oferowanymi przez nie możliwościami.
Instalacja
Wszystkie cztery biblioteki wchodzące w skład zestawu Spitifre Symphony Orchestra zajmują łącznie aż 255 GB, dlatego też instalacja może zająć trochę czasu. Na szczęście odpowiedzialny za cały proces program Spitfire Audio Library Manager pozwala w dowolnej chwili zatrzymać i wznawiać pobieranie/instalację. Pozytywnie zaskoczył mnie też fakt, iż każda biblioteka wchodząca w skład opisywanego tu zestawu traktowana jest jako oddzielny produkt, co znacznie ułatwia życie osobom nie dysponującym dużym dyskiem twardym. Każda z bibliotek w trakcie instalacji zajmuje bowiem dwukrotnie więcej miejsca niż po jej zakończeniu, dlatego też konieczność pobierania i instalowania wszystkich jednocześnie wiązałaby się z koniecznością posiadania sporej ilości dodatkowej wolnej przestrzeni na pliki tymczasowe. Instalując każdą bibliotekę z osobna nie tylko potrzebujemy mniej miejsca, ale też możemy zdecydować się na zainstalowanie części z nich na innej partycji lub oddzielnym dysku (lub nieinstalowanie ich wcale, chociaż to byłoby marnotrawstwo pieniędzy). Po zainstalowaniu bibliotek wystarczy już tylko wskazać ich położenie samplerowi Kontakt 5 (lub darmowemu Kontakt 5 Player) oraz aktywować każdą z nich kluczem otrzymanym przy zakupie. Pomimo całej swej czasochłonności cały proces instalacji jest więc całkiem prosty i nie powinien sprawić nikomu większej trudności.
Interfejs Użytkownika
Wszystkie biblioteki wchodzące w skład pakietu Spitfire Symphony Orchestra korzystają z niemal dokładnie tego samego interfejsu użytkownika, różniącego się jedynie kosmetycznymi szczegółami (tło, kolorystyka itp.). Jest on bardzo minimalistyczny i przejrzysty, co bardzo ułatwia naukę obsługi. W domyślnym trybie działania daje on użytkownikowi dostęp do kilku podstawowych parametrów, takich jak dynamika, długość wybrzmiewania, vibrato, pogłos czy ekspresja (ich konkretna liczba i rodzaj jest zależna od wybranego instrumentu).
Po przejściu w tryb rozszerzony pojawiają się dodatkowe parametry (oczywiście jeśli wybrany instrument jakieś posiada), zestaw opcji pozwalających zmienić sposób działania wtyczki (obsługa round robin, wyrzucanie nieużywanych próbek z pamięci, transpozycja, mapowanie MIDI itp.) oraz prosty mikser umożliwiający sterowanie poziomem poszczególnych zestawów mikrofonów. Warto mieć na uwadze, że ten ostatni element jest w zasadzie jedynym wbudowanym narzędziem służącym do kształtowania brzmienia instrumentów. Jeśli więc zajdzie potrzeba wprowadzania w nim jakichś bardziej drastycznych zmian, niezbędne będzie skorzystanie z dodatkowych efektów bądź narzędzi.
Niezależnie od wybranego trybu działania dolną część interfejsu zajmują przyciski symbolizujące dostępne rodzaje artykulacji. Ich liczba zależy od wybranego instrumentu. Pomiędzy artykulacjami można przełączać się klikając w nie myszką lub mapując je do kontrolera MIDI (domyślnie przypisane są do dolnych rejestrów klawiatury sterującej). Wybrane artykulacje dają też dostęp do Ostinatum – narzędzia będącego połączeniem sekwencera i arpeggiatora, pozwalającego w prosty sposób tworzyć powtarzające się, rytmiczne sekwencje dźwięków.
Spitfire Symphonic Strings
Pierwsza z czterech bibliotek brzmieniowych wchodzących w skład zestawu skupia się na brzmieniach sekcji smyczkowej orkiestry symfonicznej. Instrumenty wchodzące w jej skład zostały podzielone na dwie kategorie: podstawową i zaawansowaną (ten podział tyczy się zresztą wszystkich bibliotek). W pierwszej z nich znajdziemy sześć instrumentów reprezentujących poszczególne grupy smyczków: pierwsze skrzypce, drugie skrzypce, altówki, wiolonczele, kontrabasy i ensemble (czyli wszystkie smyczki grające razem). Każdy z nich oferuje niemal identyczny zestaw artykulacji, obejmujący najpopularniejsze techniki gry na instrumentach smyczkowych, takie jak con sordino (w kontrabasach zastąpione przez flautando), spiccato, pizzicato, col legno czy tremolo. W kategorii zaawansowanej umieszczono zaś dodatkowe, rzadziej stosowane artykulacje, wśród których znajdziemy między innymi alternatywne wersje artykulacji podstawowych (np. tremolo grane z inną szybkością), artykulacje legato oraz różnego rodzaju ozdobniki i efekty. W kategorii tej znalazło się również miejsce dla pojedynczych artykulacji oraz „ekonomicznych” wersji instrumentów podstawowych, które przydają się gdy zależy nam na zmniejszeniu czasu ładowania i obciążenia komputera.
Spitfire Symphonic Brass i Spitfire Symphonic Woodwinds
Dwie kolejne biblioteki wchodzące w skład Spitfire Symphony Orchestra oferują brzmienia dwóch rodzajów instrumentów dętych: blaszanych i drewnianych. Jako iż obie kategorie są dość obszerne nie dziwi fakt, iż w poświęconych im bibliotekach znajdziemy znacznie więcej instrumentów podstawowych niż miało to miejsce w przypadku smyczków. Symphonic Brass posiada ich aż 16, natomiast Symphonic Woodwinds o jeden mniej. Na ilość i różnorodność dostępnych instrumentów wpływa też fakt, iż niektóre z nich występują w dwóch lub trzech wersjach: solowej, a2 (obie nagrane tak, by łącząc je ze sobą otrzymać a3) oraz a6. Do takich instrumentów zaliczają się rogi, puzony basowe i tenorowe, trąbki, cimbasso, fagoty, klarnety, flety i oboje. Pozostałe instrumenty, czyli puzon kontrabasowy, tuba basowa i kontrabasowa, flet altowy, basowy i piccolo, klarnet basowy i kontrabasowy, kontrafagot oraz rożek angielski, dostępne są tylko w wersji solowej. Nieco gorzej wypada tu natomiast kwestia dostępnych artykulacji. O ile w przypadku smyczków każdy instrument posiadał ich łącznie przynajmniej kilkanaście (osiem podstawowych + rozszerzone, dekoracyjne i legato) o tyle większość dętych ma ich mniej niż dziesięć (niechlubny rekord przypada fagotom i kontrafagotom, które mają ich zaledwie pięć). Taki stan rzeczy wynika jednak głównie z faktu, iż większość instrumentów zaliczających się do tej kategorii z założenia pełni rolę drugoplanową, dlatego też bardziej rozbudowane zestawy artykulacji nie są im zwykle potrzebne. W praktyce okazuje się więc, że mniejszy wybór artykulacji nie doskwiera tak bardzo, jak mogłoby się na początku wydawać. Bardzo dziwi mnie natomiast to, że twórcy Symphonic Brass i Symphonic Woodwinds zdecydowali się wykorzystać w tych bibliotekach taki sam podział na grupy, jaki został użyty w znacznie bogatszym pod względem artykulacji Symphonic Strings. Efekt końcowy jest taki, iż większość instrumentów z kategorii zaawansowanej oferuje nam dokładnie te same artykulacje, które znajdziemy w instrumentach podstawowych. Dodatkowe foldery i podkategorie nie dają więc żadnej korzyści dla użytkownika, a wprowadzają tylko niepotrzebne zamieszanie.
Masse
Ostatnia z czterech bibliotek wchodzących w skład kolekcji stanowi niejako uzupełnienie pozostałej trójki. Znajdziemy w niej zarówno brzmienia smyczków i instrumentów dętych, jak i różne kombinacje obu tych grup. Zamiast rozbicia na poszczególne instrumenty mamy tu jednak zawsze brzmienia pełnych sekcji. Ideą przyświecającą projektantom Masse było bowiem stworzenie biblioteki, która pozwoliłaby producentom i kompozytorom błyskawicznie tworzyć proste, aczkolwiek dobrze brzmiące partie orkiestrowe, bez zagłębiania się w szczegóły. W efekcie cała biblioteka składa się z instrumentów o tak wymownych nazwach jak „Giant Epic Strings” czy „Brass Super Choir”. Takie podejście wyraźnie kontrastuje z poważnym, profesjonalnym charakterem reszty bibliotek wchodzących w skład Spitfire Symphony Orchestra, przez co Masse może początkowo sprawiać nieco „zabawkowe” wrażenie. W praktyce okazuje się jednak, że jest to naprawdę przydatne narzędzie, które może ułatwić nam życie w wielu sytuacjach. Wchodzące w jej skład brzmienia bardzo dobrze sprawdzają się w roli „wypełniaczy”, zastępujących bardziej rozbudowane instrumenty w trakcie „szkicowania” kompozycji. Z powodzeniem poradzą sobie one także w prostych utworach, w których używanie bardziej rozbudowanych narzędzi nie przyniosłoby żadnych korzyści, a tylko niepotrzebnie obciążyło komputer i skomplikowało sesję.
W Praktyce
Jak już wcześniej wspomniałem interfejs użytkownika stosowany we wszystkich bibliotekach wchodzących w skład Spitfire Symphony Orchestra jest bardzo prosty, a nauka jego obsługi nie powinna sprawić nikomu większych problemów. Nie oznacza to jednak, że jest to narzędzie, które można polecić śmiało wszystkim, niezależnie od stopnia doświadczenia. Wprost przeciwnie – by naprawdę docenić i w pełni wykorzystać oferowane przez nie możliwości potrzebna jest pewna wiedza i umiejętności. Po pierwsze i najważniejsze – niezbędne jest umiejętne operowanie podstawowymi parametrami instrumentów: dynamiką, ekspresją i długością wybrzmiewania. O ile w przypadku krótkich artykulacji nie ma to jeszcze aż tak dużego znaczenia, gdyż ich głośnością steruje parametr velocity a długość próbki jest z góry określona, o tyle w przypadku długich artykulacji jest to po prostu niezbędne. Brzmienia tego typu nie reagują bowiem na parametr velocity, nie mają też spotykanej w większości wirtualnych instrumentów obwiedni ADSR, która automatycznie sterowałaby zmianą amplitudy dźwięku w czasie. Wszystkie zmiany w jego natężeniu trzeba więc wprowadzać ręcznie, za pomocą kontrolera MIDI lub automatyzacji w programie DAW. Z jednej strony daje to użytkownikowi duże pole do popisu w kwestii dynamiki i pozwala tworzyć bardziej realistyczne ścieżki, z drugiej zaś stanowi najprostszy sposób na pozbawienie ich wiarygodności. Mimo iż wszystkie instrumenty wchodzące w skład Spitfire Symphony Orchestra brzmią bardzo żywo i naturalnie, to bez odpowiedniego sterowania dynamiką będą one sprawiać wrażenie sztucznych i mało interesujących. Nie bez znaczenia jest też wiedza o budowie samej orkiestry (brzmieniu poszczególnych instrumentów, obejmowanym przez nie zakresie dźwięków i ich zwyczajowej roli w kompozycjach) oraz znajomość związanej z nią terminologii (co utrudnia nieco fakt, iż autorzy bibliotek mieszają nazwy angielskie i włoskie wedle własnego uznania). Wprawdzie nie jest ona niezbędna, jednak bardzo ułatwia poruszanie się po bibliotekach i szybkie wyszukiwanie interesujących nas brzmień, co przy tak dużej liczbie dostępnych instrumentów i artykulacji ma naprawdę duże znaczenie.
Jeśli jednak wymienione powyżej zagadnienia nie stanowią dla nas żadnych tajemnic, obsługa Spitfire Symphony Orchestra jest naprawdę prosta, wygodna, przyjemna oraz, co najważniejsze, szybka i efektywna. Z racji na fakt, iż wszystkie cztery biblioteki powstały w tym samym miejscu, z udziałem tych samych realizatorów i tego samego sprzętu nagraniowego, ich brzmienie współgra ze sobą idealnie bez żadnych dodatkowych zabiegów. Wszystko to znacznie ułatwia i przyśpiesza pracę nad utworami, pozwalając skupić się na kompozycji zamiast na technicznych aspektach obsługi wtyczek. Brzmienie poszczególnych instrumentów wchodzących w skład zestawu jest bardzo żywe i naturalne, a przy tym posiada bardzo neutralny charakter, który zapewnia mu wszechstronność. W odróżnieniu od serii Albion – będącej prawdopodobnie najpopularniejszą rodziną orkiestrowych bibliotek firmy Spitfire Audio – brzmienia Spitfire Symphony Orchestra nie narzucają żadnej konkretnej stylistyki, dzięki czemu z łatwością można wykorzystać je w wielu różnych gatunkach, od muzyki poważnej, przez filmową aż po rozrywkową i taneczną.
Podsumowanie
Spitfire Symphony Orchestra to bez wątpienia jedna z najbardziej rozbudowanych i wszechstronnych kolekcji brzmień orkiestrowych dostępnych obecnie na rynku. Cztery biblioteki wchodzące w jej skład mają wszystko co potrzeba by stać się głównym (a nawet jedynym) źródłem tego typu brzmień w arsenale producenta muzycznego. Warto jednak mieć na uwadze, że by w pełni wykorzystać drzemiący w nich potencjał potrzebna jest pewna wiedza i umiejętności.
