„Kontrolery MIDI” to bardzo obszerny termin, opisujący wiele różnych rodzajów urządzeń. Podczas gdy większość dużych producentów tego typu sprzętu najczęściej stawia na znane i sprawdzone pomysły, takie jak klawiatury sterujące, pady czy kontrolery naśladujące odtwarzacze i miksery DJ-skie, mniejsze firmy i niezależni majsterkowicze często skłaniają się ku eksperymentom, wykorzystując mniej konwencjonalne formy i rozwiązania. Cykl „Nietypowe Kontrolery MIDI” powstał właśnie po to, by przybliżyć wam dziwne i nietuzinkowe urządzenia tego typu. W dzisiejszym odcinku zobaczymy m.in. muzyczne piłki, wahadło i kontrolery zrobiony ze starej kasy sklepowej.
BI1brainterface
Zdecydowana większość kontrolerów MIDI dostępnych na rynku obsługiwana jest za pomocą fizycznych elementów, takich jak różnego rodzaju przyciski, pokrętła, suwaki, pady, przełączniki czy panele dotykowe. Znacznie mniejszą, ale nadal zauważalną popularnością, cieszą się też kontrolery oparte na ruchu – reagujące na zmianę własnego położenia lub gesty wykonywane przez użytkownika i wysyłające na tej podstawie odpowiednie komunikaty MIDI. BI1brainterface nie zalicza się do żadnej z tych dwóch kategorii. Jest to bowiem jeden z niewielu, a być może nawet jedyny kontroler, który do obsługi nie wymaga żadnej fizycznej aktywności ze strony użytkownika. Zamiast tego odczytuje on jego fale mózgowe (za pomocą umieszczanego na głowie czujnika EEG) i na ich podstawie generuje komunikaty MIDI i sygnały CV mogące sterować instrumentami bądź efektami. Przy domyślnych ustawieniach kontroler reaguje na poziom koncentracji lub rozluźnienia, jednak może on też rozpoznawać poszczególne rodzaje fal (alfa, beta, gamma, delta i theta), przypisując każdą z nich do innego parametru.
Oddball
Oddball to banalnie prosty, ale jednocześnie bardzo ciekawy kontroler, mający postać niewielkiej piłki. Urządzenie to reaguje na uderzenia, zamieniając je na odpowiednie komunikaty MIDI wysyłane bezprzewodowo za pośrednictwem technologii Bluetooth (mimo iż Oddball został zaprojektowany z myślą o sterowaniu aplikacją Odd na smartfony, to jednak można go wykorzystać również jako zwykły bezprzewodowy kontroler MIDI, sterujący dowolnym kompatybilnym oprogramowaniem odpalonym na komputerze). W praktyce oznacza to więc, że by sterować za jego pomocą wirtualnymi instrumentami i efektami musimy podrzucać go lub odbijać od różnych powierzchni. Mimo iż producent reklamuje Oddball jako kontroler dla każdego, to jednak tak naprawdę docelowymi odbiorcami tego urządzenia wydają się być żonglerzy, którzy mogą dzięki niemu wzbogacić swoje występy o elementy muzycznego live actu.
Modulum
Modulum to oparty na platformie Arduino kontroler mający postać prostego wahadła, którego ruchy zamieniane są na komunikaty MIDI (odpowiada za to program stworzony w środowisku Max/MSP z użyciem biblioteki Maxuino) mogące sterować dowolnymi parametrami instrumentów i efektów. Jest to ciekawy sposób na wykorzystanie praw fizyki do wprowadzenia pewnej losowości w procesie tworzenia muzyki. W powyższej prezentacji autorzy projektu zdecydowali się zastosować Modulum do sterowania parametrem Pitch Bend, co zaowocowało niezbyt przyjemnymi dla ucha dźwiękami. Nietrudno sobie jednak wyobrazić, jak ciekawe efekty można by uzyskać przypisując ruch wahadła np. do filtra czy panoramy.
Registroid
Registroid to duży, aczkolwiek bardzo prosty w obsłudze kontroler MIDI, zbudowany ze starej kasy sklepowej. Podobnie jak wiele innych projektów tego typu powstał on jako instalacja artystyczna, mająca umożliwić losowym przechodniom wspólne tworzenie muzyki poprzez mieszanie ze sobą różnego rodzaju sampli i pętli przypisanych do poszczególnych przycisków. Na jego szczycie umieszczono też dodatkowo światła reagujące na odtwarzaną muzykę. Podobnie jak w przypadku Modulum, za działanie urządzenia odpowiadają Arduino i Max/MSP.
RADIX16
Wiele popularnych kontrolerów MIDI wyposażonych jest w mniejsze bądź większe panele dotykowe, jednak zwykle stanowią one dodatek, a nie główny element urządzenia. Jednym z ciekawszych wyjątków od tej reguły jest RADIX16 – kontroler stworzony właściwie z samych paneli dotykowych, a konkretniej z gładzików wyjętych ze starych laptopów, ułożonych w siatkę przypominającą pady z samplera MPC. Każdy z szesnastu gładzików (podłączonych, a jakże, do Arduino Mega) po dotknięciu wysyła komunikat MIDI Note On oraz komunikaty CC bazujące na położeniu palca i nacisku. W powyższym nagraniu twórca kontrolera wykorzystuje go do sterowania syntezatorem MicroKorg.
