Hamster Switch – krótka historia jednej z najważniejszych pomyłek w historii turntablizmu

Terminem Hamster Switch określa się przełącznik służący do odwrócenia kierunku działania crossfadera (a czasem również line-faderów) w mikserze DJ-skim, co gruntownie zmienia sposób w jaki wykonuje się scratche. Termin ten wrył się w slang turntablistyczny na tyle mocno, że dziś większość osób uznaje go za coś oczywistego, nawet nie zastanawiając się nad jego pochodzeniem. Tymczasem z pojawieniem się w mikserach „chomika” wiąże się całkiem ciekawa historia.

Jej początek sięga 1986 roku, kiedy to Carlos Aguilar, znany szerzej jako DJ Quest, kupił swój pierwszy mikser – Pyramid PR-4700. Podłączając gramofony pomylił złącza, w efekcie puszczając prawy gramofon na kanał pierwszy, a lewy gramofon na kanał drugi. Większość osób od razu naprawiłaby błąd, podłączając gramofony na nowo zgodnie z powszechnie przyjętymi standardami, jednak Quest postanowił przekonać się, jak takie nietypowe ustawienie sprawdzi się w praktyce. Praca z odwróconymi kanałami spodobała mu się tak bardzo, iż zaczął podłączać w ten sam sposób każdy setup z którego korzystał.

Kilka lat później, kiedy DJ Quest został członkiem grupy Bulletproof Scratch Hamsters, nadal korzystał on z tego samego ustawienia, co często wywoływało zaskoczenie wśród jego kolegów po fachu. Gdy w 1992 roku występował on w programie radiowym Home Turf, mający grać zaraz po nim DJ Kevy Kev zupełnie nie umiał poradzić sobie z obsługą niewłaściwie (z jego punktu widzenia) podłączonego sprzętu. Widząc jego zdziwienie Quest wyjaśnił krótko: „this is Hamster Style”. Określenie to szybko weszło na stałe do słownika DJ-skiego, a sposób w jaki Quest podłączał gramofony do miksera szybko zaczął zyskiwać popularność wśród innych turntablistów. Wiele osób uważało bowiem, że crossfader pracujący w odwrotnym niż zazwyczaj kierunku ułatwia im wykonywanie niektórych scratchy. Dla wielu weteranów sceny, którzy uczyli się scratchować jeszcze zanim na rynku pojawiły się masowo produkowane specjalistyczne miksery DJ-skie z crossfaderami, takie ustawienie wydawało się wręcz bardziej naturalne, gdyż pozwalało ono scratchować tak, jakby crossfader był po prostu odwróconym na bok line-faderem. Zwolennikiem tego stylu był m.in. DJ Qbert – kilkukrotny mistrz świata DMC i jeden z najsłynniejszych turntablistów na świecie.

Podczas gdy niektórym DJ-om odwracanie kanałów podobało się tak bardzo, iż korzystali z niego zawsze, inni woleli używać go tylko do niektórych scratchy, zaś do pozostałych sztuczek i zwykłego miksowania przełączać się na standardowe ustawienie. Problem polegał na tym, że takie podejście nie należało do najwygodniejszych, gdyż wymagało ciągłego przepina kabli w mikserze. Zaczęto więc poszukiwać sposobu, na ułatwienie tej czynności. Jednym z pierwszych pomysłów, którego autorem był DJ Focus, był zewnętrzny przełącznik w postaci niewielkiej skrzynki umieszczanej w torze sygnałowym pomiędzy gramofonami i mikserem, który pozwalałby szybko zamieniać ze sobą kanały. Wynalazek ten nosił nazwę Hamster Box. Pierwsze miksery z wbudowanymi na stałe przełącznikami tego typu pojawiły się na rynku dopiero kilka lat później.

Pierwszym mikserem posiadającym funkcję zbliżoną do Hamster Switch był Vestax PMC-05 Pro – wypuszczony w 1997 roku model zaprojektowany z myślą o turntablistach, posiadający kilka różnych opcji regulowania działania crossfadera, w tym możliwość zmiany kierunku jego działania. Problem w tym, iż wymagało to rozbierania miksera, co w praktyce uniemożliwiało zmienianie kierunku działania w trakcie użytkowania. Dopiero wypuszczona później specjalna limitowana edycja, zaprojektowana w ramach współpracy z DJ-em Qbertem, posiadała oddzielny przełącznik pozwalający zmieniać kierunek szybko o wygodnie. Pierwszym masowo produkowanym mikserem posiadającym taką funkcję był zaś Rane TTM 54 wypuszczony na rynek w 1998 roku. To właśnie w tym modelu pojawiła się po raz pierwszy nazwa hamster switch, która później została podchwycona zarówno przez innych producentów mikserów (choć niektórzy używają też po prostu nazwy reverse switch) jak i użytkowników, wchodząc tym samym na stałe do DJ-skiego żargonu.

Dziś przełącznik hamster switch jest już powszechnie uznawany za jeden z podstawowych elementów wyposażenia mikserów DJ-skich, zwłaszcza tych projektowanych z myślą o turntablistach. Można go też znaleźć w wielu kontrolerach MIDI, odtwarzaczach all-in-one oraz aplikacjach do miksowania muzyki. Ten prosty wynalazek stał się nieodłącznym elementem stylu wielu DJ-ów, ułatwiając im wykonywanie różnych scratchy i innych turntablistycznych sztuczek w wygodny i naturalny dla nich sposób. Czasem aż trudno uwierzyć, że tak ważny element sztuki DJ-skiej powstał tylko dlatego, że pewien człowiek podłączył kiedyś kable w niewłaściwy sposób, a potem zdecydował się nie poprawiać tego „błędu”. Z drugiej strony idealnie wpasowuje się to w ducha turntablizmu, który w końcu opiera się na wykorzystywaniu rzeczy niezgodnie z ich przeznaczeniem.